ખેડુ વાળે પાણીને, લુહાર ઘડતો બાણ,

સુથાર વાળે લાકડું, જ્ઞાની વાળે જાત.

‘તું નાનો, હું મોટો’, એવો ખ્યાલ બધાનો ખોટો,

ખારા જળનો દરિયો ભરિયો, મીઠા જળનો લોટો

 -  પ્રેમશંકર ભટ્ટ

વેર, વ્યસન, વૈભવ ને વ્યાજ,

વ્હાલાં થઈ કરશે તારાજ.

વિપત પડે નવ વલખિએ વલખે વિપત નવ જાય

વિપતે ઉદ્યમ કીજિયે ઉદ્યમ વિપતને ખાય

વરીએ જોઈને જાત, મરતાં યે મૂકે નહિ,

પડી પટોળે ભાત, ફાટે પણ ફીટે નહિ.

દીઠે કરડે કુતરો પીઠે કરડે વાઘ

વિશ્વાસે કરડે વાણિયો દબાયો કરડે નાગ

દળ ફરે વાદળ ફરે, ફરે નદીનાં પૂર

શૂરા બોલ્યા નવ ફરે પશ્વિમ ઊગે સૂર

જ્યાં ન પહોંચે રવિ ત્યાં પહોંચે કવિ

જ્યાં ન પહોંચે કવિ ત્યાં પહોંચે અનુભવી

જુઠું કદીન બોલવું, ત્યજવું આળશ અંત,

હળી મળીને ચાલવું, રાખવો સારો સંગ.

જાનમાં કોઈ જાણે નહિ કે હું વરની ફુઈ

ગાડે કોઈ બેસાડે નહિ ને દોડી દોડી મૂઈ

જનની જણ તો ભક્તજન, કાં દાતા કાં શૂર

નહિ તો રહેજે વાંઝણી, રખે ગુમાવે નૂર

મિત્ર એવો શોધવો, જે ઢાલ સરીખો હોય

સુખમાં પાછળ પડી રહે, દુઃખમાં આગળ હોય

માહ મહિનાનું માવઠું, જંગલ મંગલ ગીત,

સમય વિનાનું બોલવું, એ ત્રણ સરખી રીત.

મોતી ભાંગ્યું વીંધતા, મન ભાંગ્યું કવેણ;

ઘોડો ભાંગ્યો ખેડતાં,એને નહીં સાંધો નહીં રેણ

‘મારું, તારું’ કરે તેને લોકો કહે, ‘મારું, મારું.’

‘તારું, મારું’ કહે તેને લોકો કહે, ‘તારું, તારું.’

મન મક્કમ, મજબૂત જેમનાં હૃદય વિશાળ મહાન,

સાચી શ્રદ્ધા સાથ બાવડાં કામગરાં બળવાન.

મધ ,આદુ રસ મળવી, ચાટે પરમ ચતુર

શ્વાસ ,શરદી, વેદના, ભાગે જરૂર

મગ કહે હું લીલો દાણો ને મારે માથે ચાંદુ,

બે ચાર મહીના પ્રેમે ખાય તો માનસ ઉઠાડું માંદુ

કાજળ તજે ન શ્યામતા, મુક્તા તજે ન શ્વેત,

દુર્જન તજે ન કુટિલતા, સજ્જન તજે ન હેત

કંથા રણમાં પેઠકે , કેની જોવે વાટ;

સાથી તારાં ત્રણ છે. હૈયું કટારી હાથ

સજ્જન વનવેલી ભલી, કરે ઝાડ-શું પ્રીત,

સૂકે પણ મૂકે નહિ, એ સજ્જનની રીત.