- શૈલા મુન્શા
જુન મહિનો અમારા સ્પેશિયલ બાળકો માટે ESY (Extended school year) તરીકે ઓળખાય. અવનવા અનોખા આ બાળકોની પ્રગતિ ધીમી ન પડી જાય એટલે ઘણા બાળકોને એક મહિનો વધુ સ્કૂલમાં આવવાનો લાભ મળે.
આ મહિનામાં અમને શિક્ષકોને પણ નવા બાળકો સાથે સમય વિતાવવાનો લાભ મળે, કારણ બે થી ત્રણ સ્કૂલના બાળકો એક સ્કૂલમાં ભેગા થાય. ખરી મજા ત્યારે આવે કારણ, બાળકો માટે અમે નવા અને અમારા માટે બાળકો નવા. ત્રણથી છ વર્ષના ભાતીગળ બાળકો. દરેકના લેબલ જુદા અને વર્તન પણ સાવ જુદું જ! સ્કૂલ શરૂ થવાના આગલા દિવસે જ ફાઈલ અમારા હાથમાં આવી હોય, એનો અભ્યાસ કરીએ પણ પેપર અને હકીકતમાં તો હમેશા તફાવત હોય જ ને!
દિમીતાર પણ એવી જ રીતે બીજી સ્કૂલમાંથી આવ્યો હતો. લગભગ છ વર્ષનો બાળક એટલે બીજા ત્રણ ચાર વર્ષના બાળકો પાસે મોટો લાગે. લાંબો, પાતળો, અને ચશ્માં પહેરે. પહેલે દિવસે મમ્મી મુકવા આવી, પણ બપોરથી સ્કૂલ બસમાં જવા માંડ્યો.
પહેલે દિવસે રઘવાયાની જેમ ક્લાસમાં આંટા માર્યા કરે, એક જગ્યાએ સ્થિર બેસે નહી. બોલે પણ બરાબર સમજાય નહિ. પાણી અતિશય પીવા જોઈએ, અને વળી મમ્મીએ મોટી પાણીની બોટલ આપી હતી, એટલે “Drink water, Drink water” કરતાં જ પોતાની બોટલ લઈ આવ્યો.
બે એક દિવસમાં ધીરે ધીરે ભાઈનું રૂટિન ગોઠવાવા માંડ્યુ અને દિમીતાર થોડો શાંત થયો. સવારની બાળ પ્રવૃત્તિમાં ભાગ લેવા માંડ્યો. સવારના અમે બાળકોને એ, બી, સી, ડી ની ડીવીડી બતાવીએ અને એ પણ આલ્ફાબેટ સર્કસ ડીવીડી. બાળકોને એ ખુબ ગમે. બધા સર્કસના પ્રાણીઓ એમાં નાચતાં, ગાતાં અને સર્કસના ખેલ કરતાં હોય, જોકરની દોડાદોડી. હીંચકા પર ઝૂલતા માણસો, અને તોપના નાળચામાંથી બુલેટની જેમ છુટતો માણસ નેટ પર જઈ પડે, એવું બધુ આ બાળકોને ખુબ ગમે.
પહેલીવાર એ ડીવીડી ચલાવી અને અમે બાળકોને બીજી કઈ પ્રવૃતિ કરાવવી એ વાત કરતા હતાં, ત્યાં અમારી નજર સ્માર્ટ બોર્ડ પર ગઈ. સમન્થા મને કહે, "મીસ મુન્શા, હમણા તો letter “S” હતો અને letter”N” ક્યાંથી આવી ગયો?"
દિમીતારભાઈને નેટ પર ઝંપલાવતા જોકરને જોવાની એટલી મજા આવી કે એ જઈને ક્યારે ડીવીડીનુ રિવાઈન્ડ બટન દબાવી આવ્યો એનો અમને ખ્યાલ પણ ન રહ્યો.
દિમીતાર એક ઓટિસ્ટિક બાળક પણ દરેક બાળકની ખાસિયત જુદી જુદી. દિમીતારની હોંશિયારીનો પરચો અમને ધીરે ધીરે મળવા માંડ્યો.
જુન મહિનો એટલે હ્યુસ્ટનમાં ગરમીનો પારો ધીમે ધીમે ઊપર ચઢવા માંડે. ગરમી સાથે હવામાં ભેજ પણ ખરો, એટલે જ ત્રણ ચાર દિવસે વરસાદ પણ આવી જાય. તાપ આકરો ન લાગે એટલે અમે બાળકોને સવારે દસ વાગ્યે સ્કૂલના પાર્કમાં લઈ જઈએ. દસ વાગ્યા હોય તો પણ ગરમી અને બફારો તો થતાં જ હોય. બાળકો બધાં રમતા હતા, લસરપટ્ટી પર લસરતા હતા અને દિમીતાર મારો હાથ પકડી કહે, “go pipi, go pipi” એટલે કે એને બાથરૂમ જવું હતુ. હું એને ક્લાસમા લઈ આવી. અમારા બાળકો માટે બધી સગવડ ક્લાસમાં જ હોય.
દિમીતાર ભાઈ તો ક્લાસમાં આવી ખુરશી પર બેસી ગયા, બે ત્રણ મિનીટ થઈ, દિમીતારને મે બાથરૂમનો દરવાજો ખોલી આપ્યો, પણ ભાઈ તો ઐર કન્ડીશનની ઠંડી હવા ખાતા બોલ્યા ” hot hot” મતલબ બહાર બહુ ગરમી છે. ગરમીથી બચવાનો કેવો ઉપાય એણે શોધી કાઢ્યો?!દિમીતાર ને ગરમી અને સૂરજના તાપ સામે ચીઢ. પણ બાળકોને ખુલ્લી હવામાં રમવા તો લઈ જવા પડે.
દિમીતારે જોયું કે, બહાર જવામાંથી તો મુક્તિ નહિ મળે, એટલે થોડીવારમાં જ અંદર જવા માટે એની રેકર્ડ ચાલુ થઈ જાય, અમારા ચાર શિક્ષકોમાંથી કોઈનો પણ હાથ પકડી “let’s go let’s go” એકધારૂં બોલ્યા કરે, ત્યાં જો વાત મંજુર ન થાય, એટલે બીજી રેકર્ડ ચાલુ થાય, “eat yam yam” કારણ પાર્કમાંથી આવી બાળકોને સ્વચ્છ કરી અમે જમવા લઈ જઈએ!
કેવી અજાયબ જેવી વાત છે કે, આ બાળકોના મગજમાં પણ એક ઘડિયાળ જાણે ફીટ થઈ ગઈ હોય એમ સમય અનુસાર જ બધું થવું જોઈએ. અને એ સમય ભીંત પરની ઘડિયાળ જોઈને નહિ, પણ મગજની ઘડિયાળનો સંકેત જાણે મળતો હોય.
ગમે તે પ્રવૃતિ અમે બાળકોને કરાવતાં હોઈએ, પણ બપોરના અઢી વાગે અને દિમીતારનું સ્કૂલ બસ, સ્કૂલ બસ રટણ ચાલુ થઈ જાય. લગભગ ત્રણ વાગ્યે સ્કૂલ બસ આ બાળકોને લેવા આવતી હોય એની જાણે એલાર્મની ઘંટડી મગજમાં વાગતી ન હોય?!
કેવા કેવા અનોખા બાળકો અને કેવી એમની અનોખી વાતો?!