- શૈલા મુન્શા
આ દાદીમા !
માનવી ભાળી અમથું અમથું
આપણું ફોરે વ્હાલ;
નોટને સિક્કા નાખ નદીમાં,
ધૂળિયે મારગ ચાલ!”
– મકરંદ દવે
મકરંદભાઈ જેવા આધ્યાત્મિક અને અલગારી કવિની આ પંક્તિ અમારા આ અનોખા બાળકો માટે જ જાણે સર્જાઈ હોય એવું લાગે છે.
દાદીમા શબ્દ વાંચી ને ચમકી ગયાને!!!
તમે વિચારતા હશો કે અરે! બાળકોની વાત કરતાં કરતાં આ દાદીમા ક્યાંથી આવી ગયા? ભાઈસા’બ જરા તમારા વિચારોની લગામને કાબુમા રાખો. આ કોઈ મારા કે તમારા દાદીમાની વાત નથી, પણ અમારી સાહીરા જેનો રૂઆબ કોઈ દાદીમાથી ઓછો ઉતરતો નથી, એની વાત કરવી છે.
સાહીરા આ વર્ષે જ અમારા ક્લાસમા આવી. બાંગલાદેશ એમનુ વતન. માબાપ થોડા વર્ષોથી અમેરિકામા આવી વસ્યા હતા, ને બે દિકરીઓમાં મોટી તાહીરા ગયા વર્ષથી સ્કૂલમા આવતી હતી. રોજ એને બસમાથી ઉતરતા જોઉં. વિનય સભર, હસમુખો ચહેરો અને રોજ હસીને ગુડ મોર્નીગ કહે. એટલી અમારી ઓળખાણ. તાહીરા ચોથા ધોરણમાં અને ક્લાસમાં એની ગણત્રી હોશિયાર વિદ્યાર્થીઓમાં થાય.
બીજા વર્ષે એની બહેન સાહીરા આવી. આટલા વર્ષો સાહીરા બાંગ્લાદેશ એના દાદા, દાદી પાસે હતી, એટલે લગભગ પાંચ વર્ષની થઈ ત્યારે સ્કૂલમા આવી. દાદા દાદીના લાડ પ્યાર અને ઘરમાં પણ સહુથી નાની એટલે બધું એનુ ધાર્યું જ થાય. સાહીરાને પહેલે દિવસે જ ઓફીસ રજીસ્ટ્રાર અમારા ક્લાસમા લઈ આવી. બહુ બોલતી નહોતી અને પૂરતા પેપર નહોતા, એટલે મંદ બુધ્ધિના બાળકોના અમારા ક્લાસમાં દાખલ કરી.
ફક્ત એડમિશન પેપર માબાપે ભરીને આપ્યું હતુ. બાંગ્લાદેશમા એ કોઈ સ્કૂલમા ગઈ નહોતી, એટલે બીજી કોઈ વિશેષ માહિતી નહોતી. સામાન્ય રીતે જે પણ બાળક અમારા ક્લાસમા (મંદ બુધ્ધિ ના બાળકો) આવે ત્યારે એમની માનસિક પરિસ્થિતિનો ચિતાર પેપરમાં હોય અને એ પ્રમાણે એમને સ્પીચ કે ફીજીકલ ટ્રેઈનીંગ ની સગવડ મળે.
અમેરિકાની સ્કૂલમા આ બધા નિયમો જરા સખ્તાઈથી પાળવામા આવે છે. એટલે, બધી માહિતી નર્સ અને શિક્ષક મળીને લાગતા વળગતા ડોક્ટરનો અભિપ્રાય અને બધા ટેસ્ટ કરાવી મેળવી લેશે.
સાહીરાને લેવા બપોરે એની બેન તાહીરા આવી. એને જોતાં જ હું ઓળખી ગઈ. કારણ દરરોજ એને બસમાંથી ઊતરતાં હું જોતી અને એ પણ મને ઓળખતી. મને જોઈ એને જરા નિંરાત થઈ. સાહીરા રડી કે નહિ વગેરે મને પુછવા માંડી. મે કહ્યું "તુ ચિંતા ના કર. એ તો બધા સાથે ભળી ગઈ એક જ દિવસમાં. એને બીજાનો બહુ ખ્યાલ છે એ દેખાઈ આવે છે."
સાહીરાને ક્લાસમાં બધું બરાબર એની જગ્યા એ જ જોઈએ. બોલે ઓછું પણ જાણે બધા પર હુકમ ચલાવતી હોય એવા એના હાવભાવ. એમાં પણ અમારા નાનકડા ગ્રેગરી ની જાણે મોટી બેન હોય એમ એની આગળ પાછળ જ ફરે. અમે કાંઈ કહીએ તે પહેલા એ દોડીને ગ્રેગરી પાસે પહોંચી જાય.
રમતના મેદાનમા પણ પોતે રમવાને બદલે ગ્રેગરીને રમાડવામાં જાણે એને વધારે મજા આવે. ગ્રેગરી પણ એવો જ રમતિયાળ અમેરિકન બાળક. ગોરો ગોરો ને સુંવાળા ગાલ. સાહીરા એની બધી વસ્તુનુ ધ્યાન રાખે, જાણે ચોવીસે કલાક એની નજર ગ્રેગરી પર જ હોય. એ જો રમકડું ફેંકી દે તો દોડીને લઈ આવવાનું. જમતી વખતે એનુ ધ્યાન પોતાના જમવા કરતાં હું ગ્રેગરીને બરાબર જમાડું છું કે નહિ, એના પર જ નજર હોય,
આજે તો ખરી મજા આવી. કાફેટેરિઆમાંથી બાળકોને જમાડી અમે ક્લાસમાં પાછા આવતા હતા. હું ગ્રેગરીનો હાથ પકડી સહુથી આગળ ચાલતી હતી. વચ્ચે બધા બાળકો ને લાઈનમાં ચલાવવાનો અમે પ્રયાસ કરતા હતા; એટલે સમન્થા સહુથી છેલ્લે હતી. ગ્રેગરીનું પેટ ભરાયેલું હતું એટલે એ ભાઈ પણ ગેલમાં હતા. કૂદકા મારી મારી ને ચાલતા ગ્રેગરી નો હાથ મેં ગમ્મત માટે છોડ્યો અને એને જરા દોડવા દીધો. દડબડ દોડતા ગ્રેગરી નો પગ જરા લથડ્યો અને હું હાથ ઝાલવા જાઉં એ પહેલા તો સાહીરાએ પાછળથી દોડતા આવી ને ગ્રેગરી ને પકડી લીધો અને મારી સામે એવી રીતે ગુસ્સા ભરી નજરે જોવા માંડી; જાણે હમણા ને હમણા મને વઢી નાખશે.
ઘરના દાદીમાનો ગુસ્સો!
જાણે નવી આવેલી વહુથી કાંઇ ભુલ થઈ જાય ને સાતમા આસમાને જાય એમ અમારી ત્રણ ફૂટની સાહીરાનો ચહેરો જોવા જેવો હતો.
સમન્થા અને મારૂં હસવું રોકાતું નહોતુ. અમે બન્ને સાથે બોલી ઉઠ્યા, ” આ તો આપણી પણ દાદીમા છે.